yapım eki örnekleri ne demek?

Yapım Ekleri

Yapım ekleri, eklendikleri kelimelerin anlamlarını veya türlerini değiştiren eklerdir. Kelime kök veya gövdelerine eklenerek yeni kelimeler türetirler. Türkçede yapım ekleri oldukça üretken olup, dilin zenginleşmesinde önemli rol oynarlar.

Yapım eklerini genel olarak dört ana başlık altında inceleyebiliriz:

1. İsimden İsim Yapan Ekler: İsim soylu kelimelere gelerek yeni isimler türetirler.

   • Örnekler:
     • -lık, -lik, -luk, -lük: göz (https://nedemek.page/kavramlar/göz) > gözlük (https://nedemek.page/kavramlar/gözlük)
     • -cı, -ci, -cu, -cü: sanat (https://nedemek.page/kavramlar/sanat) > sanatçı (https://nedemek.page/kavramlar/sanatçı)
     • -daş, -deş, -taş, -teş: yurt (https://nedemek.page/kavramlar/yurt) > yurttaş (https://nedemek.page/kavramlar/yurttaş)

2. İsimden Fiil Yapan Ekler: İsim soylu kelimelere gelerek fiiller türetirler.

   • Örnekler:
     • -la, -le: su (https://nedemek.page/kavramlar/su) > sula (https://nedemek.page/kavramlar/sula)
     • -lan, -len: odun (https://nedemek.page/kavramlar/odun) > odunlan (https://nedemek.page/kavramlar/odunlan)
     • -ar, -er: yaş (https://nedemek.page/kavramlar/yaş) > yaşar (https://nedemek.page/kavramlar/yaşar)

3. Fiilden İsim Yapan Ekler: Fiil kök veya gövdelerine gelerek isimler türetirler.

   • Örnekler:
     • -ma, -me: yaz (https://nedemek.page/kavramlar/yaz) > yazma (https://nedemek.page/kavramlar/yazma)
     • -gı, -gi, -gu, -gü: bil (https://nedemek.page/kavramlar/bil) > bilgi (https://nedemek.page/kavramlar/bilgi)
     • -an, -en: gel (https://nedemek.page/kavramlar/gel) > gelen (https://nedemek.page/kavramlar/gelen)

4. Fiilden Fiil Yapan Ekler: Fiil kök veya gövdelerine gelerek yeni fiiller türetirler.

   • Örnekler:
     • -dır, -dir, -dur, -dür: yap (https://nedemek.page/kavramlar/yap) > yaptır (https://nedemek.page/kavramlar/yaptır)
     • -ıl, -il, -ul, -ül: kır (https://nedemek.page/kavramlar/kır) > kırıl (https://nedemek.page/kavramlar/kırıl)
     • -ış, -iş, -uş, -üş: gör (https://nedemek.page/kavramlar/gör) > görüş (https://nedemek.page/kavramlar/görüş)

Önemli Not: Bir kelime birden fazla yapım eki alabilir. Bu durumda kelimenin anlamı ve türü, aldığı ekler doğrultusunda değişir. Örneğin: göz (https://nedemek.page/kavramlar/göz) > gözlük (https://nedemek.page/kavramlar/gözlük) > gözlükçü (https://nedemek.page/kavramlar/gözlükçü).